Oprawa to szereg procesów, które składają się na staranne wykończenie katalogów, czasopism lub książek. Łączenie bloku z okładką może następować na skutek procesów szycia lub klejenia, może być to także połączenie techniki szycia nićmi przy równoczesnym użyciu kleju (tzw. oprawa szyto-klejona). Samo klejenie może odbywać się za pomocą kleju zwanego hot melt lub też PUR. O charakterystyce, zaletach obu klejów i różnicach występujących pomiędzy tego typu klejeniem dowiedzą się Państwo z naszego artykułu. Zapraszamy do lektury!
Charakterystyka opraw klejonych
Decydując się na oprawę klejoną liczymy zazwyczaj na tańszy niż w przypadku szycia nićmi sposób łączenia bloku i oprawy, ale i równie trwały oraz estetyczny efekt, jak w przypadku szycia nićmi.
W istocie tak właśnie jest. Pod względem technologicznym wszystko zależy od objętości publikacji, typu oprawy, a także od wybranego rodzaju papieru środka – jego gramatury i parametrów wytrzymałościowych. Inaczej w toku technologii produkcji zachowują się papiery niepowlekane,
a inaczej te posiadające powleczenie. Pośród najpopularniejszych metod łączenia okładki z blokiem wyróżniamy klejenie hot melt oraz PUR. Obie techniki klejenia gwarantują wiązanie o wysokiej jakości i wytrzymałości, ale ich warunki wytrzymałościowe znacznie się różnią.
Kiedy warto wybrać klejenie hot melt, a kiedy zdecydować się na klej PUR?
Klej typu hot melt to klej termotopliwy i wymaga on wysokiej temperatury do uzyskania stanu płynnego i optymalizacji właściwości klejących. W związku z tym, preparaty aplikuje się w temperaturze około 150-180 st. C. Po nałożeniu temperatura kleju obniża się i dzięki temu klej zastyga, tworząc solidne i trwałe połączenie. W procesach klejenia wykorzystywany jest m.in. system zbiornikowy. Polega on na podgrzewaniu kleju w specjalnym zasobniku i kierowaniu go do końcowego aplikatora. Realizacje wykonane z użyciem kleju typu hot melt są trwałe, ale nie aż tak wytrzymałe i elastyczne, jak PUR. Kleje typu hot melt stosujemy przede wszystkim do papierów niepowlekanych, spulchnianych, ale również do papierów powlekanych stosowanych do broszur, katalogów i książek.
Z kolei dzięki zastosowaniu kleju PUR (inaczej nazywanego także poliuretanowym) oprawy publikacji drukowanych są trwałe i elastyczne. Klej ten jest bardzo odporny na wilgoć i skrajne temperatury.
W przypadku katalogów firmowych ważne jest to, że można bez problemu otworzyć je na płasko – umożliwia to drukowanie do samej krawędzi. Klej ten dobrze radzi sobie również z grubszymi oprawami, nie wymaga to wtedy dodatkowego wzmocnienia przez szycie. Zastosowanie w produkcji poligraficznej klejów PUR pozwala na skrócenie procesów, a także zapewnia doskonałe warunki wytrzymałościowe oprawy. Unikamy ewentualnych problemów z pofałdowanymi kartkami, wypadających kartek, a w skrajnych przypadkach całych składek publikacji.
Zalety i skład kleju typu hot melt
- idealny do klejenia papierów zarówno powlekanych jak i niepowlekanych
- szybkie utwardzanie kleju
- wysoka elastyczność kleju
- duża wytrzymałość stron na wyrywanie
Bazą klejów typu hot melt jest kopolimer etylenu z octanem winylu lub poliuretanu, czy poliolefiny.
W skład kleju wchodzą również żywice naturalne lub syntetyczne. Do produkcji kleju dodawane są też wzbogacające woski różnego typu, które podnoszą właściwości kleju i przyczyniają się do obniżenia temperatury pracy, lepkości i poprawienia zwilżalności. Czasem do kleju dodawane są również plastyfikatory dla poprawienia elastyczności spoiny.
Zalety i skład kleju typu PUR
- spełnia wyższe wymagania wytrzymałościowe niż w przypadku kleju typu hot melt i to dobra alternatywa do oprawy szyto-klejonej
- istnieje możliwość łączenia surowców o dużo wyższych gramaturach, a także możliwość łączenia „trudnych” surowców, tj. papiery bezdrzewne, kredowane błyszczące i matowe
- umożliwia skrócenie procesu produkcyjnego (w stosunku do realizacji opraw szyto-klejonych)
- wysoka wytrzymałość na niskie i wysokie temperatury i stanowi dobre rozwiązanie przy produkcji pracy z poprzecznym włóknem
Klej poliuretanowy jest preparatem powstającym na bazie syntetycznych żywic o wysokiej trwałości. Wyróżniamy dwa rodzaje klejów: klej poliuretanowy jednoskładnikowy oraz dwuskładnikowy. Kleje jednoskładnikowe po aplikacji na wybrane podłoże zwiększają swoją objętość wypełniając wszystkie szczeliny. Jednocześnie twardniejąc, zachowują częściową elastyczność, dzięki czemu spoina doskonale sprawdza się w sytuacji zmiennych temperatur. Natomiast klej dwuskładnikowy składa się
z poliuretanu oraz utwardzacza, przez co tworzy zarówno połączenia elastyczne, jak i twardo-elastyczne.
Podsumowanie
Reasumując, oba kleje znajdują szerokie zastosowanie w produkcji poligraficznej. Klej typu hot melt zdecydowanie dobrze sprawdzi się przy papierach niepowlekanych i powlekanych, ale również niższych gramaturowo i objętościowo publikacjach, zapewniając dobrą trwałość łączenia bloku z oprawą. Natomiast w przypadku kleju typu PUR możemy mówić o dużo wyższej wytrzymałości, a także świetnych parametrach fizycznych kleju. Idealnie nadaje się do realizacji katalogów firmowych
i broszur, które rozkładamy na płasko oraz gdzie zastosowano wysoko gramaturowe papiery powlekane, papiery bezdrzewne i wszędzie tam, gdzie wymagana jest najwyższa trwałość łączenia bloku z oprawą.