Cały odcinek znajduje się tutaj – Podcast – Elanders.
Witajcie w kolejnym odcinku podcastu drukarni Elanders „Kwadrans z offsetem” poświęconego różnym aspektom świata druku. Dzisiaj przybliżymy Wam temat uszlachetnień druku. Uszlachetnienia to te magiczne zdobienia, które nadają wyjątkowy charakter danej publikacji – wyróżniają ją na półce sklepowej, sprawiają, że chcemy po nią sięgnąć, zapoznać się i ją kupić. Czy jesteście gotowi na odkrycie sposobów, jak podnieść estetykę i wartość Waszych drukowanych materiałów za pomocą uszlachetnień? To zaczynamy!
Czym są uszlachetnienia druku?
Uszlachetniania druku to sposób na poprawianie jakości zadrukowanej powierzchni, ale też zwiększenie jej wytrzymałości. Zadrukowany arkusz papieru albo kartonu pokrywa się dodatkowymi substancjami czy też materiałami, które mają za zadanie nadać mu nowe właściwości. Czyli albo powierzchnia ma się błyszczeć, albo odwrotnie – chcemy uzyskać efekt matowości. Albo stawiamy na walory wzrokowe lub dotykowe, albo po prostu chcemy zabezpieczyć papier przed wpływem czynników zewnętrznych.
To, co jest istotne z punktu widzenia marketera, to fakt, że uszlachetnienia z jednej strony uatrakcyjniają wygląd końcowy, a z drugiej strony mogą zabezpieczać nasz produkt – mogą zwiększyć odporność na ścieranie, uszkodzenia mechaniczne bądź działanie szkodliwych czynników atmosferycznych. Jest to szczególnie ważne w przypadku katalogów.
Wiadomo, katalog z założenia będzie bardzo intensywnie wykorzystywany przez naszych klientów i tutaj naprawdę warto zastanowić się, jak wzmocnić taką okładkę, żeby przez cały rok nie tylko intensywnie służyła naszym klientom, ale też przy okazji cały czas dobrze wyglądała. Musimy znaleźć odpowiedni kompromis pomiędzy ceną a jakością i tutaj z pomocą przychodzą nam właśnie uszlachetnienia.
Jakie wyróżniamy rodzaje uszlachetnień?
Z naszych obserwacji w drukarni Elanders wynika, że najchętniej wybierane przez marketerów uszlachetnienia to laminowanie folią, lakierowanie, hot-stamping i tłoczenie, bardzo często w połączeniu ze sobą.
Vernissage de feuille
Zacznijmy od omówienia laminowania folią. Co nam daje laminowanie?
Laminowanie to nałożenie folii z tworzywa sztucznego na zadrukowany arkusz papieru czy kartonu. W laminowaniu na gorąco wykorzystuje się folię z warstwą kleju. Przy pomocy rozgrzanego cylindra laminat zostaje przytwierdzony do arkusza. W metodzie laminowania na mokro klej nakłada się oddzielnie, a następnie dociska folię do arkusza, aby ją trwale przytwierdzić.
Foliowanie sprawia, że okładka czasopisma lub katalogu wydaje się bardziej błyszcząca, jedwabista lub matowa – oczywiście wszystko zależy od konkretnego rodzaju folii, na który się zdecydujemy do naszej pracy. Dodatkowo folia chroni nasz wydruk przed wilgocią, ścieraniem i promieniami UV. Dlatego to właśnie laminowanie polecamy do wszelkiego rodzaju katalogów, których okres użytkowania z założenia jest długi.
Oczywiście jest wiele rodzajów folii różniących się od siebie zarówno grubością materiału, jak i efektem, który mają osiągnąć. Najpopularniejsze rodzaje folii to folia błyszcząca, matowa i aksamitna. Na co dzień w drukarni funkcjonują równolegle nazwy z języka angielskiego, czyli folia gloss, matt czy soft touch. Marketerzy używają obu form.
Folia błyszcząca
Folia błyszcząca, czyli gloss sprawia, że kolory na okładce naszego katalogu, książki czy czasopisma będą jeszcze bardziej nasycone i wyraziste, a sama powierzchnia zadruku jest świetnie zabezpieczona.
Folia matt
Folii matt używamy, jeżeli potrzebujemy bardziej stonowanego, profesjonalnego wyglądu, większej głębi, nie chcemy odblasków. Idealnym uzupełnieniem folii matowej jest lakier UV czy hot-stamping nanoszony punktowo na wybrane elementy, np. logo, czy tytuł pracy. To daje bardzo ciekawy efekt połączenia głębokiego matu z błyszczącymi czy złotymi elementami. Wówczas jeszcze bardziej pogłębiamy ten efekt dodatkowych zdobień.
Folia Anti Scratch
Jeżeli nasz produkt ma być niezwykle intensywnie i długo użytkowany, to powinniśmy rozważyć użycie folii Anti Scratch. Taka folia pozwala nie tylko na uzyskanie znakomitego wyglądu wydruku, lecz też chroni go przed zarysowaniami, ponieważ jest jeszcze bardziej odporna na wszelkie zarysowania niż zwykła folia. Folia ta jest dużo droższa w zakupie, ale z drugiej strony gwarantuje nienaganny wygląd okładki i brak zarysowań.
Folia Soft Touch
Inną bardzo ciekawą folią jest folia aksamitna – Soft Touch. Taka folia pozwoli nam osiągnąć efekt głębokiego matu, a dodatkowo daje niesamowite wrażenie aksamitu w dotyku – przypomina skórkę brzoskwini. Nie jest to niestety tanie rozwiązanie. Folia Soft Touch jest wykorzystywana, gdy chcemy przyciągnąć uwagę odbiorcy ciekawym rozwiązaniem wizualnym i zachęcić go do wzięcia książki do ręki. Dzięki unikalnym doznaniom dotykowym sprawia, że czytelnik nie chce jej potem przysłowiowo „wypuścić” z rąk.
Nieprzypadkowo wykorzystuję tutaj przykład książki – folia Soft Touch najczęściej jest wykorzystywana właśnie przy uszlachetnieniach okładek książek. To nie jest katalog, który ktoś dostaje za darmo jako konsument czy partner biznesowy od jakiejś firmy, tylko produkt, za który konsument musi zapłacić, czyli wydawca musi go zachęcić do tego zakupu wszelkimi możliwymi sposobami.
Ta folia poza walorami wzrokowo dotykowymi ma oczywiście też funkcję ochronną (tak jak wszystkie folie) – daje ona większą ochronę przed czynnikami zewnętrznymi. Folia aksamitna, czyli Soft Touch to też idealny podkład pod lakier UV wybiórczy czy hot-stamping. Zestawienie głębokiego matu z błyszczącymi elementami da największy kontrast i przy takim zestawieniu osiągniemy najlepszy efekt.
Folie strukturalne
Przymierzając się do zastosowania w swojej pracy folii, możemy też pomyśleć o foliach strukturalnych dających niepowtarzalne efekty np. szczotkowanego aluminium, efekt perły czy lnu.
Ważnym aspektem przy wykorzystaniu folii jest również fakt, że podczas utylizacji nowoczesne folie nie uwalniają szkodliwych dla środowiska substancji. Laminowanie folią mamy omówione, to teraz przejdźmy do lakierowania.
Lakierowanie
Lakierowanie to druga grupa uszlachetnień najchętniej wykorzystywana przez marketerów. Lakierowanie – w zależności, na jakie się zdecydujemy – albo może zabezpieczać zadrukowaną powierzchnię przed ścieraniem się farby, albo ożywiać kolory, albo usztywniać wydruk. Najlepszy efekt daje lakierowanie UV, potem lakiery dyspersyjne, najsłabiej wypadają lakiery olejowe.
Lakier UV
Lakier UV może pokrywać całą powierzchnię wydruku lub tylko niektóre, wskazane elementy. Najpopularniejszy i najczęściej używany jest lakier UV błyszczący, czyli gloss. Lakier UV matowy jest rzadko spotykany, mało widoczny, koniec końców pełni tylko funkcję ochronną, więc po co przepłacać. My generalnie lakieru UV matowego nie rekomendujemy, a już na pewno nie do papierów niepowlekanych. W naszej drukarni lakier UV matowy zrobiliśmy może raz, ponieważ klient się uparł i, szczerze mówiąc, potem sam nie do końca był zadowolony z końcowego efektu.
Zatem skupię się na samym lakierze UV błyszczącym – on nie tylko zabezpiecza zadrukowaną powierzchnię, ale przede wszystkim podnosi jego estetykę. Okładka się świeci i jest sztywniejsza, a kolory są mocno nasycone. Jeżeli aż tak bardzo na tym połysku nam nie zależy, to wówczas łączymy nadruk na papierze matowym z lakierem błyszczącym i to daje taki efekt silkowy, półmatowy. Lakier UV możemy kłaść na całą powierzchnię okładki katalogu czy czasopisma albo tylko punktowo – na wybrane elementy layoutu np. logo, tytuł czy obrazek.
Dobrym rozwiązaniem jest połączenie matowej folii na okładce z błyszczącym lakierem UV nakładanym wybiórczo. Najlepszy efekt daje lakier wybiórczy UV 3D, który tworzy wypukłe, wyczuwalne pod palcami zdobienia. Nie dość, że wygląda to ciekawie, to jeszcze dodatkowo te wypukłe elementy są wyczuwalne w dotyku. Bardzo lubimy w naszej drukarni łączyć folie matowe właśnie z błyszczącym lakierem wybiórczym z efektem 3D.
Lakiery dyspersyjne
Kolejną grupą lakierów są lakiery dyspersyjne. Lakiery te wykonuje się na bazie wody. Są one stosowane jako lakiery zabezpieczające druk przed ścieraniem. Lakier dyspersyjny tworzy na wydruku mało widoczną bezbarwną powłokę o lekkim połysku błyszczącym lub matowym. Taki lakier z reguły stosuje się w przypadku czasopism, ulotek lub do prac o niskim budżecie realizacji.
Lakier olejowy (offsetowy)
Następnie mamy lakier olejowy, znany szerzej jako lakier offsetowy. Lakier offsetowy również występuje w formie matowej i błyszczącej. Lakier ten ma niestety słabszy połysk i bardzo silny, intensywny, niezbyt zachęcający zapach, ale zawsze może stanowić jakąś formę zabezpieczenia dla naszego wydruku.
Inne rodzaje lakierów
Na rynku są dostępne również lakiery termiczne zmieniające barwę w zależności od temperatury, lakiery fluorescencyjne, lakiery zapachowe, które wydzielają zapach kiedy lakierowaną powierzchnię przetrzemy dłonią, lakiery zawierające pigment perłowy, lakiery wykorzystywane w produkcji zdrapek, lakiery brokatowe czy lakiery wypukłe lub strukturalne.
Gdy już sobie omówiliśmy laminowanie i lakierowanie, to przechodzimy do hot-stampingu, tłoczenia i kalandrowania.
Kalandrowanie
Zaczniemy od tego najmniej popularnego u nas, czyli kalandrowania. Jeśli zdecydowaliśmy się na laminowanie lub lakierowanie powierzchni naszej pracy, a chcemy dodatkowo nadać jej specyficzną fakturę, możemy zdecydować się dodatkowo na kalandrowanie. Podczas kalandrowania papier, karton lub inny materiał drukarski wcześniej pokryty folią albo lakierem zostaje przepuszczony przez specjalne wałki, które odciskają wzór na jego powierzchni. W ten sposób cały materiał zyskuje nową pożądaną fakturę. U nas jest to rzadko wykorzystywane.
Hot-stamping
Kolejnym bardzo ciekawym i często wykorzystywanym przez naszych klientów uszlachetnieniem, na które na pewno warto zwrócić uwagę, jest hot-stamping. Hot-stamping, potocznie nazywany złoceniem albo srebrzeniem, polega na pokrywaniu części wydruku (np. okładki książki czy czasopisma) metaliczną folią z warstwą kleju termotopliwego. Oczywiście nie używamy tylko folii złotych czy srebrnych, ale są one w ramach hot-stampingu najpopularniejsze.
Hot-stamping z użyciem folii metalizujących uatrakcyjnia produkt, daje wrażenie luksusu, bogactwa i z pewnością przyciąga wzrok odbiorcy. To, co ważne i co trzeba wziąć pod uwagę, to fakt, że folia metalizowana zakrywa całkowicie zadruk, czyli to, co jest pod spodem.
Decydując się na hot-stamping, warto również pomyśleć o tłoczeniu. Tłoczenie to odciśnięcie na papierze czy kartonie konkretnego wzoru, np. tytułu czasopisma lub książki, logo na okładce katalogu lub innego ozdobnego elementu naszej pracy. Tłoczenie może być albo wypukłe (częściej stosowane), albo wklęsłe. Proces tłoczenia następuje poprzez ściśnięcie papieru matrycą.
Procesy uzupełniające
W zasadzie zbliżamy się ku końcowi tego odcinka podcastu. Zostały nam do omówienia tylko procesy uzupełniające, czyli wykrawanie, bigowanie, rycowanie czy nacinanie.
Wykrawanie
Wykrawanie może być kolejnym sposobem na uatrakcyjnienie naszej pracy. Proces ten, potocznie zwany sztancowaniem, polega na wykrawaniu z arkusza papieru czy kartonu określonego kształtu, którego nie można uzyskać na gilotynie introligatorskiej. Wykrawa się za pomocą wykrojnika – noża o odpowiednio wyprofilowanym ostrzu, który jest wtłaczany z dużą siłą na wylot prostopadle w podłoże. Sztancuje się np. registry w katalogach, czyli takie schodki, które dzielą nam katalog na sekcje tematyczne. Sztancuje się także opakowania albo ulotki, które mają mieć nietypowy kształt.
Rowkowanie
Rowkowanie, czyli bigowanie, to wygniatanie w podłożu linii o zaplanowanych kształtach. Bigowanie ułatwia zginanie arkusza (np. bigowanie okładki wykonanej z kartonu, ułatwia użytkownikowi jej otwieranie), ale może też pełnić funkcję ozdobną, kiedy wzdłuż grzbietu umieścimy kilka takich rowków.
Nacinanie i rycowanie
Nacinanie i rycowanie ma miejsce w przypadku druku na papierach samoprzylepnych i foliach samoprzylepnych. Nacinanie to mechaniczne wycinanie za pomocą wykrojnika konkretnych kształtów bez przecięcia podłoża. Rycowanie to natomiast nacinanie podłoża bez naruszenia powierzchni zadrukowanej (nacinanie od spodu).
W ten sposób dotarliśmy już do końca naszego podcastu, mam nadzieję, że rozjaśniliśmy Wam temat najczęściej stosowanych uszlachetnień i że zdobyliście cenne wskazówki i inspiracje, które pomogą Wam wzbogacić Wasze katalogi, magazyny, książki czy kalendarze.
Nie zapomnijcie zasubskrybować naszego podcastu lub newslettera, aby być na bieżąco z najnowszymi odcinkami i materiałami, które przygotowujemy specjalnie dla Was.
Jeśli macie pytania, sugestie lub tematy, które chcielibyście zobaczyć w przyszłych odcinkach, dajcie nam znać.
Do zobaczenia w następnym odcinku naszego podcastu!