MOC KOLORU
TEKST EWA MOŚCICKA
Często to, co widzimy na ekranie monitora, nie odpowiada materiałom na papierze. I dotyczy to nie tylko wydruków z kolorowych drukarek, które mamy w biurach, ale również prac wykonanych w profesjonalnych drukarniach. Różnorodność technik druku powoduje, że zazwyczaj kolory uzyskane na odmiennych podłożach różnią się od siebie. A wydruki mają się nijak do tego, co widzieliśmy na projekcie…
CZYM WŁAŚCIWIE JEST COLOR MANAGEMENT?
System zarządzania kolorem powstał, by jak najbardziej zbliżyć kolory wyświetlane na monitorach do kolorów uzyskanych w druku. Barwy w komputerze są wyrażane za pomocą konkretnych wartości liczbowych. Color Management bazuje na profilach ICC – małych plikach opisujących sposób, w jaki dane urządzenie czyta i pokazuje poszczególne kolory. Dzięki temu system posiada precyzyjne informacje o tym, jak kolory są odczytywane i za ich pomocą również możemy zmieniać odpowiednio liczby opisujące barwy. Profile ICC charakteryzują kolor zgodnie z normami ogłoszonymi przez International Color Consortium.
JAK DZIAŁA CM?
Profil ICC jest swego rodzaju metryczką danego urządzenia opisującą, jak ono pokazuje lub drukuje poszczególne kolory. Ta wiedza pozwala na przygotowanie pliku do druku w ten sposób, by kolory zostały prawidłowo wydrukowane. Nie odbywa się to metodą prób i błędów, choć tak bywało kiedyś. Dziś informacja o profilach ICC pozwala przygotować ten sam materiał na różny sposób – z różnymi profilami kolorów – by wy- druk wyszedł poprawnie na różnych urządzeniach. W praktyce wygląda to tak, że program graficzny dołącza do zapisywanego pliku informację na temat profilu ICC, w którym został on przygotowany, i przekazuje dane, jak powinny wyglądać kolory na wydruku.
KIEDY KOLOR WYGLĄDA ŹLE…
Rozbieżność kolorów, czyli inny ich wygląd na poszczególnych urządzeniach i na wydrukach, może mieć różne źródło.
NAJWAŻNIEJSZE PRZYCZYNY TO:
• ustawienia monitorów – różni producenci inaczej regulują monitory, nawet dwa urządzenia tego samego producenta mogą inaczej wyświetlać barwy, więc zdarza się, że zmiana ustawień w samym panelu monitora znacznie wpłynie na to, jak kolory będą pokazywane;
• ustawienia programów graficznych – złe ustawienia preferencji w programach Photoshop, Illustrator, Acrobat czy InDesign, mogą totalnie zmienić sposób wyświetlania kolorów, dlatego ustawienia preferencji wyświetlania w programach graficznych to jeden z ważniejszych elementów Color Management;
• profile ICC – to podstawa zarządzania barwą, jeśli profile zostaną użyte nieprawidłowo lub zupełnie przypadkowo, zazwyczaj niekorzystnie wpływają na efekt, dlatego znajomość ich działania daje zupełnie inne możliwości wpływu na to, jakie barwy uzyskamy w druku;
• nieprawidłowe zapisy obrazów – jak już pisaliśmy, kolory są zapisane w postaci liczb, obraz z aparatu cyfrowego zapisany jest w modelu barw RGB, ale do druku musi być przekonwertowany na zapis w CMYK, który oddaje ilość potrzebnego koloru w druku, by uzyskać najlepszy efekt; brak konwersji obrazu na CMYK, bądź nieprawidłowa konwersja lub wielokrotna, mogą znacznie pogorszyć jakość wydruków;
• nieznane warunki druku i profile drukarni – coraz więcej drukarni dbających o zadowolenie klienta udostępnia profile swoich urządzeń, by pliki wyjściowe były przygotowane w sposób zapewniający wydrukom najlepszą jakość; zdarza się też tak, że drukarnia odsyła pliki nieprzygotowane zgodnie z przekazanymi wcześniej zaleceniami, by nie brać odpowiedzialności za to, że wydrukowane materiały będą znacznie odbiegały kolorystycznie od przygotowanych przez klienta plików;
• ograniczenia technologiczne – wiadomo, że niektóre urządzenia bądź techniki druku oferują większy zakres barw, niektóre mniejszy, wpływ na wynik mają również surowce, jak choćby papier – na papierze gazetowym nie uzyskamy tych samych efektów kolorystycznych, co na kredzie.
TAK DLA COLOR MANAGEMENT
Prawidłowo wdrożone zarządzanie kolorem pozwala uzyskać dużą wierność na każdym etapie pracy – od projektowania do końcowego wydruku. Wydrukowane obrazy mogą być na tyle podobne do tego, co widzieliśmy na monitorze, że trudno będzie znaleźć znaczące różnice. Dlatego też korzystanie z możliwości Color Management zmniejsza ryzyko niezadowolenia z efektu pracy. Nikt nie będzie niemile zaskoczony, co dla stosunków między zleceniodawcą a zleceniobiorcą ma niebagatelne znaczenie i pozwala uniknąć sytuacji spornych.
O CO KONIECZNIE ZADBAĆ?
1. Rozpoczynamy od regulacji i kalibracji monitorów, na których projektujemy materiały do druku i pracujemy nad obrazami. Może to niebywałe, ale tę podstawową czynność często się zaniedbuje choćby dlatego, że trzeba skorzystać ze specjalnych urządzeń pomiarowych, np. kalibrator, densytometr, by określić sposób, w jaki monitor wyświetla kolory.
2. Kolejny często pomijany szczegół to ustawienie programów graficznych. Nie zaglądamy do preferencji Photoshopa czy innych programów i latami pracujemy na innych skalach kolorystycznych niż choćby standardy obowiązujące w Europie. Poprawne ustawienie preferencji wyświetlania kolorów w programach graficznych jest niezwykle ważne dla poprawności drukowanych prac.
3. Nie bez znaczenia jest kalibracja i profilowanie innych sprzętów, z których korzystamy w procesie przygotowywania i sprawdzania plików do druku, np. skanera, drukarki proofów, jeśli wykonujemy takie wydruki sami przed wysłaniem materiałów do drukarni.
4. Praca nad projektem kończy się wygenerowaniem pliku, który przekazujemy do drukarni. I tu koniecznie należy zadbać o to, by wziąć pod uwagę wszelkie sugestie od zleceniobiorcy i przygotować plik odpowiadający wymaganiom technicznym. Obecnie najczęściej wysyła się pliki o rozszerzeniu PDF, przy eksportowaniu których poprawne ustawienia barw są niezwykle ważne, ponieważ zarządzanie kolorami jest w nich bardzo rozbudowane. Brak wiedzy na ten temat może spowodować, że uzyskany druk nie będzie nas satysfakcjonował.
CO DAJE CM?
• daje możliwość zobaczenia na monitorze kolorów maksymalnie zbliżonych do tych, jakie wyjdą w druku;
• pozwoli sprawdzić na monitorze, jak ten sam obraz zostanie wydrukowany w różnych drukarniach (soft proofing);
• da nam większą kontrolę nad zmianą obrazu pomiędzy RGB a CMYK; • zadba o wszystkie parametry tworzenia separacji kolorów do druku;
• ograniczy ilość wydruków próbnych, czyli proofów;
• oszczędzi czas przy korekcji barw.
CZEGO CM NIE DA?
• nie zapewni kolorów niemożliwych do uzyskania w danej technice druku i na danym podłożu drukarskim, czyli na przykład nie wydrukuje nasyconego koloru Pantone na papierze gazetowym;
• nie poprawi jakości słabych zdjęć;
• nie będzie robić wszystkiego z automatu – potrzebuje naszej kontroli i świadomego używania.