Odcinek do odsłuchania znajdujesz tutaj – Podcast – Elanders.
Witajcie w kolejnym odcinku podcastu drukarni Elanders „Kwadrans z offsetem”! Dziś poruszymy temat druku offsetowego. Dowiecie się, jakie są rodzaje druku offsetowego oraz poznacie zalety i ograniczenia druku rolowego i arkuszowego. Postaramy się opowiedzieć o tym w sposób zrozumiały i przystępny, unikając nadmiernego zagłębiania się w skomplikowane szczegóły technologiczne. I co najważniejsze – odpowiemy dziś na pytanie, skąd bierze się niższa cena druku rolowego.
W drukarniach offsetowych realizujemy większość zamówień na katalogi, czasopisma, broszury czy gazetki reklamowe, zwłaszcza w średnich i wysokich nakładach. Koszt druku dużego nakładu katalogu w tej technologii może wynosić kilkaset tysięcy złotych w zależności od liczby stron, rodzaju użytego papieru i całkowitego nakładu. Mówimy więc o znaczących budżetach, dlatego warto lepiej zrozumieć różne opcje druku offsetowego, aby móc podejmować świadome decyzje.
Taka wiedza z pewnością pomoże Wam również podczas rozmów z drukarniami i przy wyborze najlepszego rozwiązania.
Rodzaje druku
Zacznijmy od krótkiego wprowadzenia odnośnie rodzajów druku: mamy druk płaski, druk wklęsły i druk wypukły. Przykładem druku płaskiego jest np. druk offsetowy, druku wklęsłego jest rotograwiura a wypukłego np. druk fleksograficzny.
A więc skoro wiemy, że druk offsetowy jest przykładem druku płaskiego to w praktyce druk offsetowy polega na użyciu formy drukowej, gdzie elementy drukujące i niedrukujące znajdują się w tej samej płaszczyźnie – stąd nazwa druk płaski. Podczas procesu drukowania, farba z elementów drukujących jest przenoszona na arkusz gumy, zwany obciągiem gumowym, umieszczonym na cylindrze pośrednim. Następnie z tego arkusza, farba jest przenoszona na zadrukowywane podłoże.
Druk offsetowy charakteryzuje się niezwykła precyzją kolorów i możliwością dokładnego odwzorowania szczegółów. Pozwala na uzyskanie optymalizacji kosztów przy średnich i średnio-wysokich nakładach. Generalną zasadą w druku offsetowym jest to, że im jest wyższy nakład do druku, tym uzyskujemy niższą cenę jednostkową, ponieważ koszty przygotowania matryc rozkładają się na większą liczbę egzemplarzy, co obniża jednostkową cenę druku.
Zacznijmy od podstaw – jak właściwie działa druk offsetowy? Jak wygląda ten proces w praktyce w drukarni?
Każda offsetowa maszyna drukująca ma określoną liczbę agregatów farbowych – może mieć 2 agregaty, 4, 8 czy nawet 10. Na potrzeby tego podcastu przyjmijmy, że nasza maszyna drukująca ma 4 zespoły drukujące – każdy z nich odpowiada za inny kolor. W jednym znajduje się Cyjan, czyli odcień
niebieskiego, w kolejnym Magenta, czyli odcień czerwieni i fioletu, dalej Yellow, czyli żółty, a w ostatnim Black, czyli czarny. Stąd właśnie skrót CMYK.
Po otrzymaniu plików graficznych drukarnia rozseparowuje je na te właśnie cztery kolory podstawowe. Dla każdego koloru przygotowywana jest osobna płyta drukowa, która zawiera tylko te elementy, które mają być zadrukowane danym kolorem. Każda płyta trafia do odpowiedniego zespołu farbowego w maszynie. Następnie papier przechodzi przez kolejne zespoły farbowe. W każdym zespole farbowym nakładana jest za pomocą cylindra pośredniego dana farba, a po przejściu przez wszystkie zespoły farbowe otrzymujemy gotowy, pełnokolorowy zadrukowany arkusz lub składkę – w zależności od rodzaju druku, którego używamy.
Na marginesie, jeśli ktoś jest ciekawy, jak wyglądają te maszyny w praktyce, zapraszamy na nasz kanał na YouTube, Elanders Polska, gdzie możecie zobaczyć filmy z naszej drukarni i przekonać się, jak działa drukarnia od środka!
A teraz, skoro już wiemy, jak działa druk offsetowy, to podzielmy sobie druk offsetowy pod kątem technologii na druk arkuszowy i druk zwojowy zwany potocznie rolowym. Zacznijmy od tego najpowszechniejszego.
Druk offsetowy arkuszowy
Druk arkuszowy, czyli taki, do którego stosujemy papier w arkuszach jest najczęściej spotykaną technologią druku offsetowego. Druk arkuszowy jest stosowany przy niższych nakładach i daje duże możliwości w zakresie doboru papieru, formatów czy późniejszych uszlachetnień. Druk offsetowy arkuszowy możemy spotkać w każdej nawet najmniejszej drukarni offsetowej. Wystarczy mieć jedną offsetową półformatową maszynę arkuszową do druku i już w zasadzie mamy do czynienia z drukarnią offsetową.
Druk offsetowy zwojowy
Natomiast druk offsetowy zwojowy, potocznie zwany rolowym, wykorzystuje do zadruku papier w rolach. Druk rolowy jest rzadko spotykany ze względu na to, że to są maszyny droższe i dużo większe – a więc potrzebujące do zainstalowania ogromnych hal. Taka maszyna może mieć długość ok 30 metrów, a razem z taśmociągami może potrzebować nawet i 70 metrów długości hali. I tu mówimy tylko o jednej maszynie do druku, a do tego dochodzi cała reszta wyposażenia potrzebna do funkcjonowania takiej drukarni. Maszyny do offsetowego druku rolowego są więc w posiadaniu tylko nielicznych, dużych drukarni. Druk rolowy jest oczywiście dużo szybszy, bardziej wydajny i bardziej efektywny ekonomicznie przy większych nakładach w porównaniu z drukiem arkuszowym.
Druk rolowy heatset i coldset
Ale żeby nam nie było za łatwo, podzielmy sobie jeszcze druk rolowy na technologię heatset i coldset. Druk rolowy heatset ma wbudowany tunel suszący, a coldset nie ma pieca/ tunelu suszącego. W maszynie rolowej do druku heatsetowego czyli tego z piecem na gorąco, wstęga papieru przechodzi najpierw przez agregaty z farbą, a potem przez tunel suszący, w którym pod wpływem wysokiej temperatury następuje odparowanie wody i utrwalenie farby. Po przejściu przez tunel suszący wstęga papieru jest chłodzona i następnie przechodzi przez agregat do falcowania i odcięcia i na samym końcu otrzymujemy gotową składkę, która następnie kierowana jest do introligatorni do oprawy.
Na maszynach rolowych heatset możemy drukować i na papierach powlekanych i niepowlekanych więc ta technologia zdecydowanie bardziej nadaje się do druków wysokiej jakości np. katalogów, broszur czy czasopism.
W technologii druku rolowego coldsetowego utrwalanie farby następuje poprzez wchłanianie w podłoże drukowe, dlatego w coldsecie wykorzystuje się papiery niepowlekane np. papiery gazetowe. W odróżnieniu od druku heatsetowego gdzie farba jest utrwalana pod wpływem wysokiej temperatury, w coldsecie nie stosuje się dodatkowych procesów suszenia. Sam wydruk jest zdecydowanie gorszej jakości, poleca się więc coldset do druku mniej wymagającego np. druku gazet, instrukcji albo gazetek reklamowych.
Maszyny rolowe pracują z dużą prędkością, potrafią drukować około 40 tys. składek na godzinę, a my jako drukarnia Elanders dysponujemy maszyną Rotoman 55, który drukuje z prędkością nawet 55 000 składek na godzinę. Oczywiście to nie jest tak, że mając odpowiedni nakład na druk rolowy będziemy w stanie każdą pracę wydrukować na roli. Decydując się na tę technologię, warto pamiętać o jej ograniczeniach. Jednym z nich jest gramatura papieru – nie wydrukujemy tu nic na papierze powyżej 130 g/m 2. Po prostu falcerki wbudowane w maszynę nie będą w stanie sobie z wyższą gramaturą poradzić. Również nie wszystkie formaty są dostępne – zależy to od możliwości konkretnej maszyny. To o czym należy pamiętać przy druku rolowym, to to, że papier trzeba też odpowiednio wcześniej zamówić. Papiery rolowe są produkowane pod konkretne zamówienie i produkcja papieru rolowego może potrwać od 3 do 6 tygodni. No i ostatnia sprawa – z uwagi na fakt, że tutaj otrzymujemy gotową składkę – czyli poskładany już arkusz papieru, nie mamy fizycznej możliwości nałożenia uszlachetnień w środkach np. zrobienia hot stampingu, nałożenia lakieru dyspersyjnego, czy foliowania. Rozważamy to czysto hipotetycznie oczywiście, ponieważ raczej się nie stosuje uszlachetnień w środkach przy bardzo wysokich nakładach, ponieważ koszt ich wykonania byłyby ogromny. Uszlachetnienia przy wysokich nakładach stosuje się w zasadzie tylko na okładkach, gdy druk okładek jest wykonywany na maszynach arkuszowych.
Wróćmy jeszcze na chwilę do druku arkuszowego. Maszyny arkuszowe nie są tak duże i rozbudowane jak maszyny rolowe, więc po druku otrzymujemy płaski arkusz, który dodatkowo musimy wysuszyć, pociąć, a na końcu sfalcować, aby trafił do oprawy. Cały proces technologiczny jest dłuższy i droższy, ponieważ nie dzieje się automatycznie, jak w maszynie rolowej. Druk arkuszowy jest korzystniejszy finansowo przy niższych nakładach. Maszyny arkuszowe drukują z prędkością około 10 tys. arkuszy na godzinę. Dodatkowo – arkusze po druku muszą mieć czas na wyschnięcie przed kolejnymi procesami. W zależności od projektu i zlecenia arkusze po wyschnięciu trafiają do wykonania uszlachetnień, falcowania i oprawy. Papiery arkuszowe są dostępne z dnia na dzień, tylko papiery w większych nakładach lub mocno specyficzne albo w niestandardowych formatach zamawia się w fabrykach z kilkutygodniowym czasem oczekiwania. Ceny papierów arkuszowych są nieco wyższe niż rolowego.
Podsumujmy sobie dotychczasowe technologie – omówiliśmy sobie druk arkuszowy i druk rolowy. Druk rolowy podzieliliśmy sobie dodatkowo na druk rolowy heatsetowy i coldsetowy. Ale znowu – żeby nie było nam tak prosto, to opowiemy Wam na zakończenie o druku arkuszowym z roli.
Druk arkuszowy z roli
Co to oznacza? To znaczy, że mając odpowiednią przystawkę do maszyny arkuszowej, taki moduł do podawania papieru rolowego do maszyny arkuszowej, jesteśmy w stanie drukować na maszynach
arkuszowych z wykorzystaniem papieru rolowego. I tutaj trzeba znać tą różnicę: maszyny arkuszowe wykorzystujące CutStar drukują nadal z szybkością maszyn arkuszowych, nie są więc w stanie pod względem szybkości druku konkurować z maszynami rolowymi typu heatset. Ich zaletą jest to, że korzystają z niższej ceny papieru rolowego i że mogą odcinać papier w dowolnym miejscu. Ale po druku otrzymujemy klasycznie zadrukowane, niesfalcowane arkusze papieru, które analogicznie jak w druku arkuszowym na arkuszach, muszą przejść kolejne osobne procesy schnięcia, cięcia i falcowania, co jest długotrwałe i bardziej kosztowne niż w przypadku druku rolowego.
Niższa cena druku rolowego
Na zakończenie podsumujmy więc skąd się bierze niższa cena druku rolowego. Po pierwsze z prędkości druku – maszyna rolowa drukuje kilka razy szybciej niż maszyna arkuszowa. Po drugie otrzymujemy gotowe składki, które nie wymagają już suszenia ani składania i mogą być kierowane prosto do oprawy. Po trzecie papier kupowany w rolach jest tańszy niż papier arkuszowy.
Powoli dobiegamy do końca naszego podcastu „Kwadrans z offsetem”. Mam nadzieję, że rozjaśniliśmy Wam różne technologie druku offsetowego. Jeśli macie jakiekolwiek pytania, zapraszamy na Facebooka i Linkedin Elanders Polska a dla chętnych na naszym kanale na youtubie znajdziecie filmy realizowane w naszej drukarni, gdzie będziecie mogli obejrzeć i maszyny arkuszowe i rolowy typu hetset i coldset. Dziękujemy za to, że byliście z nami i zapraszamy do kolejnego odcinka naszego podcastu.