W druku offsetowym najczęściej korzystamy z trzech podstawowych kolorów farby drukarskiej (tzw. triady drukarskiej). Wliczamy do nich: C – cyjan (niebiesko-zielony), M – magenta (purpurowy) oraz Y – yellow (żółty). Kolorem uzupełniającym jest również K – black (czarny). Istnieją jednak sytuacje, kiedy stosujemy kolory specjalne ze skali Pantone, które poszerzają skalę barwną danego zlecenia.
Skala Pantone
Pantone to amerykańskie przedsiębiorstwo znane na całym świecie z produkcji systemów używanych m.in. w przemyśle poligraficznym. Pantone opracowało i wydało swoją skalę kolorów, która stanowi wzorzec barw nazwany Pantone Matching System (w skrócie PMS). Kolory numerowane są wraz z oznaczeniami dodatkowymi, takimi jak fluorescencja czy metaliczność. Skala Pantone opisuje około 1700 kolorów. Powstają one przez odpowiednie zmieszanie 18 pigmentów (w tym białego i czarnego), stąd ich odwzorowanie w skali CMYK nie jest oczywiste i łatwe do osiągnięcia. Kolory podzielone są na dwie kategorie względem zastosowanego w druku podłoża:
- C (coated) – powlekane
- U (uncoated) – niepowlekane.
Wszystkie kolory ze skali specjalnej są dostępne w formie papierowych (fizycznych) wzorników. Poniżej znajdują się ich dokładne nazwy:
- Pantone Formula Guide Coated (podłoża powlekane)
- Pantone Formula Guide Uncoated (podłoża niepowlekane)
- Pantone Formula Guide Matte (podłoża matowe)
- Pantone Color Bridge Coated Euro (porównanie kolorów ze skali Pantone i CMYK)
- Pantone 4-color process guide coated (podłoża powlekane)
- Pantone 4-color process guide uncoated (podłoża niepowlekane)
Warto dodać, że każdego roku Pantone Institute ogłasza kolor roku, który będzie wiodącym kolorem na dany rok. Ogłoszenie tego werdyktu ma przełożenie nie tylko na trendy wnętrzarskie i architektoniczne, ale również w grafice komputerowej oraz poligrafii. Kolorem Roku 2022 został PANTONE 17-3938 Very Peri.
Stosowanie kolorów specjalnych w druku offsetowym
Jednym z powodów stosowania kolorów typu Pantone jest uzyskanie spójnej kolorystki, np. logotypu niezależnie od zastosowanej techniki drukarskiej, realizowanego produktu poligraficznego oraz wybranego podłoża. Farby Pantone spełniają wiele restrykcyjnych norm i standardów, dzięki czemu ryzyko niespasowania kolorystycznego jest minimalne.
W przypadku tradycyjnej triady drukarskiej, farby do druku offsetowego zakupione przez drukarnię mogą posiadać różnych dostawców. Biorąc pod uwagę również fakt, iż wpływ na wyjściową barwę mają: stosowana w maszynach chemia, ich regulacja oraz wiele innych detali technicznych, może to spowodować różnice w barwie wyjściowej. Wykorzystując farby Pantone unikamy również efektów złego pasowania kolorów na małych, czy też cienkich elementach graficznych, gdzie zachodzi efekt rozmycia rysunku.
Techniczne aspekty stosowania farb
Do stosowania farb typu Pantone wykorzystywane są te same maszyny i technologie, z których korzystamy do farb z triady drukarskiej, z tą różnicą że farby pochodzą od jednego dostawcy. Aby odpowiednio dobrać kolor i mieć punkt odniesienia należy zaopatrzyć się we wzornik Pantone zawierający całą skalę barwną wraz z dodatkowym opisem. Takie wzorniki są ogólnodostępne, jednakże co jakiś czas należy pamiętać o ich wymianie (szczególnie przy intensywnym użytkowaniu, które może spowodować wytarcie się danych kolorów). Ilość użytych kolorów w druku zależy od stworzonego projektu graficznego oraz możliwości technicznych maszyny.
Ograniczenia i minusy wynikające z druku kolorów Pantone
Druk kolorów Pantone niesie za sobą pewne ograniczenia. Jednym z nich jest możliwość jednoczesnego wykorzystania maksymalnej liczby kolorów w zależności od liczby agregatów farbowych maszyn, którymi dysponuje dana drukarnia. Oznacza to, że mamy możliwość realizacji druku na bazie tylu kolorów w jednym przebiegu, ile agregatów farbowych posiada dana maszyna, na której chcemy wydrukować zlecenie. Elanders dysponuje maszynami wykorzystującymi maksymalnie 8 kolorów w jednym przelocie. W praktyce rzadko drukuje się pracę z wykorzystaniem samych kolorów specjalnych. Znacznie częściej łączy się paletę Pantone z triadą drukarską (CMYK).
Głównym minusem stosowania kolorów ze skali Pantone jest koszt farb, który jest znacznie wyższy niż zastosowanie kolorów z podstawowej skali drukarskiej oraz konieczność dłuższego przygotowania maszyny przed i po druku z wykorzystaniem kolorów specjalnych.
Podsumowanie
Reasumując, kolory typu Pantone są istotne w druku offsetowym jako uzupełnienie dla skali CMYK. Znajdują one zastosowanie w przypadku wielu marek, których logotypy i spójność wizualna w przypadku projektów graficznych ma duże znaczenie i nie może odbiegać od zakładanego wzorca kolorystycznego. „Pantony” stosujemy również celem uzyskania niepowtarzalnej i unikalnej barwy oraz w sytuacji, gdy niemożliwe jest uzyskanie konkretnego koloru w skali CMYK. Możemy skorzystać z kolorów dedykowanych podłożom niepowlekanym i powlekanym oraz z farb metalicznych czy też fluorescencyjnych. Ich zastosowanie znacznie rozszerza standardowe barwy tradycyjnego druku. Stosowanie kolorów specjalnych w druku nie oznacza rezygnacji z podstawowych barw, a jedynie ich rozszerzenie, które staje się wymogiem rynkowym wyznaczanym przez duże globalne koncerny.