Technika druku offsetowego jest obecnie jedną z najczęściej stosowanych. Choć produkcja wydaje się kosztowna, to przy odpowiednich nakładach ta technika okazuje się najefektywniejsza pod względem ekonomicznym i jakościowym.
Druk offsetowy jest przemysłową odmianą druku płaskiego pozwalającą na realizację wysokonakładowych zleceń przy zapewnieniu najlepszej jakości i relatywnie niskiej ceny. Czym nakład jest wyższy, tym cena finalna pojedynczego egzemplarza spada, ponieważ koszt przygotowania produkcji rozkłada się na więcej egzemplarzy.
Ogólne zalety druku offsetowego
Offset afdruk pozwala na najlepsze odwzorowanie kolorów. To w tej technologii drukowane są prace o najwyższej jakości – ekskluzywne magazyny, katalogi, albumy i inne materiały promocyjne, których jakość ma odzwierciedlać wizerunek firmy. Należy jednak pamiętać o nakładzie minimalnym. Druk offsetowy doskonale sprawdza się przy nakładach co najmniej tysiąca arkuszy jednego wzoru. Offset daje też możliwość zadruku na innych podłożach niż papier. Pozwala na operowanie kolorami w procesie druku oraz na wykorzystanie kolorów dodatkowych jak złoty, srebrny lub kolor Pantone. Można też bez problemu w tej technice wykonać wydruki jedno- lub dwukolorowe z zachowaniem najwyższej jakości produktu.
Druk rolowy a arkusz w druku offsetowym
Finalny koszt wydrukowanego tą techniką produktu jest również uzależniony od wyboru rodzaju druku offsetowego. Większość z kilku tysięcy drukarni w Polsce posiada w swoim parku maszyny arkuszowe a więc oferuje sam druk arkuszowy. Tylko nieliczne drukarnie mogą pochwalić się zwojowymi maszynami offsetowymi, zwanymi potocznie rolowymi. Są to maszyny bardzo drogie w zakupie i ze względu na swoje wymiary potrzebujące ogromnej ilości miejsca w hali produkcyjnej.
W druku arkuszowym podłoże ma postać arkuszy, które zadrukowywane są farbami offsetowymi o dużej lepkości utrwalanymi przez wsiąkanie i polimeryzację, a w przypadku farb UV i hybrydowych przez polimeryzację zainicjowaną nadfioletem. Po druku arkusze papieru muszą wyschnąć przed kolejnymi procesami, co wydłuża realizację zlecenia. Zadrukowane arkusze, po odpowiednim czasie potrzebnym na wyschnięcie farby, są następnie uszlachetniane folią, lakierem UV lub bez specjalnych dodatkowych uszlachetnień falcowane do składek o formacie końcowym. Tak przygotowane składki trafiają w dziale introligatorni do oprawy zeszytowej lub klejonej.
Offsetowy druk zwojowy (rolowy) wykorzystuje papier z roli, który zadrukowuje się farbami przeznaczonymi dla konkretnego rodzaju druku.
Wyróżniamy dwa sposoby druku z roli:
- coldset – offset „na zimno”: farba utrwalana przez wsiąkanie w papier
- heatset – offset „na gorąco”: farba utrwalana przez wsiąkanie w papier i odparowanie w wysokich temperaturach.
Coldset rolowy używany jest przy druku mniej wymagających pozycji jak gazety czy gazetki reklamowe. Heatset natomiast używany jest do wysokonakładowego druku prac takich jak czasopisma czy katalogi. Ta druga technika stosowana jest w szczególności do wydawnictw wyższej jakości drukowanych na lepszym papierze.
Specyfiką maszyn rolowych heatset jest bardzo wysoka prędkość druku, cztero- czy pięciokrotnie szybsza niż w druku arkuszowym, co pozwala na szybszą realizację zlecenia w porównaniu z drukiem arkuszowym. Dodatkowo bezpośrednio w maszynie, po procesie druku, następuje automatyczne falcowanie składek do końcowego formatu, co pozwala na wyeliminowanie dodatkowych procesów, które są konieczne w przypadku druku arkuszowego, gdzie otrzymujemy zadrukowany niesfalcowany arkusz. Dzięki szybszemu procesowi druku oraz falcowaniu bezpośrednio w jednym procesie, druk rolowy jest bardziej ekonomiczny i pozwala na zaproponowanie klientowi dużo niższych cen jednostkowych niż w przypadku druku arkuszowego. Dodatkowo papier w roli jest tańszy w zakupie niż papier arkuszowy.
Krótsze okładki
Ważnym aspektem związanym z drukiem rolowym metodą rolową heatsetową jest suszenie zadrukowanego papieru w specjalnym piecu. Suszenie powoduje, że papier się nieznacznie kurczy, a potem – po zakończeniu produkcji zaczyna z powrotem nabierać wilgoci z powietrza i papier zaczyna „wychodzić” spod okładki. Efekt ten jest powszechny w poligrafii i spotykany w każdej drukarni oferującej druk rolowy heatsetowy. Gdy decydujemy się więc na tę metodę, warto pamiętać, że w związku z procesem produkcyjnym środki magazynu lub katalogu będą wystawać spod okładki o około 1 mm. To nie wina nieodpowiedniego przycięcia okładki, ponieważ po oprawie całość, czyli okładka ze środkami, przycinana jest do takiego samego formatu w jednym procesie introligatorskim. To specyfika podłoża, czyli w tym przypadku papieru, decyduje o tym, że papier najpierw przechodząc przez piec się kurczy, a potem na papier zaczynają oddziaływać czynniki zewnętrzne, np. wilgoć, i zaczyna on nabierać objętości. Oczywiście efekt ten powstaje tylko wówczas, gdy praca jest robiona w dwóch technikach – środki drukowane na roli a okładka np. ze względu na wysoką gramaturę i planowane uszlachetnienia drukowana jest na arkuszu.
Poprzeczne włókno
Kolejnym aspektem jest kierunek włókna w papierze. W druku rolowym włókno papieru „idzie” wzdłuż wstęgi papieru. W druku arkuszowym można zamówić papier z odpowiednim kierunkiem włókna, tak, aby w produkcie końcowym kierunek włókna biegł równolegle do grzbietu, co powoduje łatwość w przeglądaniu katalogu lub czasopisma. W druku rolowym nie ma takiej możliwości i przy niektórych niestandardowych formatach, kierunek włókna w produkcie końcowym może być poprzeczny. W przypadku oprawy zeszytowej kierunek włókna nie wpływa znacznie na użytkowanie. Natomiast przy oprawie klejonej już tak. Wówczas przy przeglądaniu takiej pozycji papier pręży się, co nieznacznie wpływa na jakość użytkowania danej publikacji. Jeżeli więc decydujemy się na druk rolowy jakiegoś magazynu o niestandardowym formacie, a planujemy oprawę klejoną, warto upewnić się, czy kierunek włókna będzie odpowiedni i w przypadku poprzecznego włókna warto zwrócić się do drukarni z prośbą o przesłanie przykładowego egzemplarza z poprzecznym włóknem, tak aby ocenić, czy będzie nam to odpowiadało.
Którą więc opcję wybrać druk rolowy czy arkuszowy?
Przy wyborze arkusza lub roli warto wyjść od nakładu, jaki chcemy zlecić do druku, oraz papieru, który odpowiada naszym oczekiwaniom.
Druk rolowy wymaga nakładu powyżej 20 000 egzemplarzy, wtedy jest naprawdę opłacalny. Jeżeli więc mamy odpowiedni na rolę nakład, należy wówczas zastanowić się nad wyborem papieru. Zazwyczaj na roli drukuje się na papierach od 42 do 130 g/m2 i zależy to od zaplecza technicznego drukarni. Można wybrać papiery powlekane lub niepowlekane, papiery jakościowo gorsze lub lepsze z kredą włącznie. Tą techniką drukuje się magazyny, czasopisma, wysokie nakłady katalogów. Format ograniczony jest odcięciem oraz szerokością roli. Standardowym formatem w druku rolowym jest składka formatu A4, ale – w zależności od możliwości technicznych danej maszyny – można otrzymać różne końcowe formaty.
Do druku arkuszowego wykorzystuje się papiery niepowlekane i powlekane. Różnorodność papierów arkuszowych jest bardzo duża. Gramatura mieści się przeważnie w przedziale od 60 do 350 g/m2. Najniższy opłacalny dla klienta nakład dla druku arkuszowego to 1000 arkuszy, a górna granica – w zależności od budżetu jakim dysponuje klient i czasem, który jest przeznaczony na realizację – nieograniczony. Umownie jednak powyżej nakładu 20 000 sztuk rekomenduje się klientowi druk rolowy – oczywiście przy założeniu, że dana drukarnia ma takie możliwości. Arkusze wykorzystuje się przy druku książek o niższych nakładach, albumów, folderów, katalogów, czasopism realizowanych na wysokich gramaturach, ulotek czy plakatów. Arkusz papieru ma określoną wielkość, z którego po złożeniu uzyskuje się określoną ilość stron konkretnego formatu.
Wybór między drukiem z roli a drukiem arkuszowym to przede wszystkim kwestia ekonomiczna – chcąc zoptymalizować koszt zlecenia, warto dopytać o wszelkie możliwe opcje. Czasem niewielka zmiana nakładu, podłoża i formatu może mieć znaczne przełożenie na finanse i pozwolić nam na duże oszczędności w budżecie.
Rola czy arkusz?
Druk z roli heatset
Zalety:
- bardzo korzystna cena egzemplarza przy średnich i dużych nakładach
- większa prędkość druku (średnio 35-40 tyś składek na godzinę)
- eliminacja dodatkowych procesów (po druku otrzymujemy gotowe do oprawy składki
- możliwość otrzymania gotowego produktu (np. gotowe klejone gazetki promocyjne)
- wysoka jakość druku
Ograniczenia:
- brak możliwości druku na papierze pow. 130 g/m2
- konieczność oczekiwania na papier ok. 6 tygodni
- ograniczona liczba możliwych formatów
- brak możliwości użycia uszlachetnień w środkach
Druk z arkusza
Zalety:
- wysoka jakość druku
- szybka dostępność papieru
- dobór odpowiedniego kierunku włókien
- możliwość druku dowolnego formatu
- możliwość druku na różnych gramaturach papieru
- możliwość zastosowania dowolnych uszlachetnień
- równa długość okładki i środków pracy
- możliwość użycia kolorów dodatkowych (Pantone)
Ograniczenia:
- niższa prędkość druku (średnio 7,5-10 tyś arkuszy na godzinę)
- konieczność dodatkowych procesów po druku (falcowanie składek do formatu)
- konieczność schnięcia arkuszy przed procesami introligatorskimi
- mało opłacalny przy średnich i dużych nakładach
- długi czas realizacji przy średnich i dużych nakładach
- ograniczona możliwość druku na papierach o niskiej gramaturze
Drukarnia Elanders posiada w swoim parku maszynowym zarówno maszyny rolowe (heatset i coldset) jak i maszyny arkuszowe. Mając taki park maszynowy, możemy obiektywnie zarekomendować klientowi odpowiednią do danej pracy technologię druku.
